Trong lĩnh vực đầu tư, bên cạnh lợi nhuận, rủi ro là yếu tố luôn song hành. Khi khả năng sinh lời của một khoản đầu tư càng lớn thì mức độ rủi ro càng cao. Do vậy, nhà đầu tư phải luôn nhận diện được các loại rủi ro trong đầu tư để hạn chế thấp nhất tổn thất xảy ra, từ đó duy trì khả năng sinh lời bền vững và hiệu quả.

Rủi ro hệ thống

Rủi ro hệ thống

Rủi ro hệ thống được hiểu là những rủi ro xảy đến với toàn bộ hoặc phân khúc thị trường.Đây là những rủi ro khó tránh khỏi vì chúng thường xuất phát từ các yếu tố liên quan đến vĩ mô.Tuy nhiên, Nhà đầu tư chỉ có thể tìm cách để hạn chế hoặc đề phòng sự tác động của các loại rủi ro hệ thống đến với mình.

Rủi ro lạm phát và lãi suất

Lạm phát là một loại rủi ro trong đầu tư chứng khoán. Lạm phát tăng cao sẽ tác động gián tiếp buộc các ngân hàng trung ương phải tăng lãi suất. Trong khi đó, giá chứng khoán thường tỷ lệ nghịch với lãi suất của thị trường. Điều này có nghĩa khi lãi suất tăng sẽ khiến cho giá trị thị trường chứng khoán bị sụt giảm, bởi lạm phát làm kìm hãm tăng trưởng kinh tế, giảm biên lợi nhuận của doanh nghiệp và giảm lợi nhuận sau cùng cho các nhà đầu tư cổ phiếu Tuy nhiên khi loại rủi ro này xảy ra, ngay cả khi bạn không tham gia đầu tư thì tiền trong túi vẫn bị ảnh hưởng.

Rủi ro thanh khoản

Thanh khoản được hiểu là khả năng chuyển đổi qua lại từ chứng khoán sang tiền mặt. Vậy khi số lượng chứng khoán càng lớn thì khả năng đặt lệnh và giao dịch sẽ càng cao, lúc này thanh khoản lớn vì nhà đầu tư có thể dễ dàng thực hiện trao đổi cổ phiếu. Tuy nhiên, rủi ro thanh khoản xảy ra khi khối lượng giao dịch thấp, Nhà đầu tư phải bán lại với giá thấp hơn thị trường hoặc giá trị thật dẫn đến tổn thất.

Rủi ro hàng hóa

Hoạt động đầu tư chứng khoán là đầu tư vào doanh nghiệp phát hành chứng khoán, nghĩa là doanh nghiệp phát hành chứng khoán kinh doanh loại hàng hóa, dịch vụ nào thì tức là nhà đầu đang đầu tư vào sản phẩm đó. Do vậy, nếu giá hàng hóa thay đổi sẽ khiến các loại cổ phiếu của doanh nghiệp phát hành bị tác động. Nhất là với những hàng hóa có liên quan tới chính sách tài khóa của Nhà nước như xăng, dầu, điện, gas...

Rủi ro phi hệ thống

Đây là loại rủi ro thường chỉ xảy ra với một công ty hoặc ngành cụ thể, chúng xuất phát từ các yếu tố không chắc chắn vốn có trong một công ty hoặc ngành đầu tư.  Nhà đầu tư không thể đo lường hết các rủi ro phi hệ thống nhưng vẫn có thể lường trước được một số rủi ro nhất định.

Rủi ro truyền thông

Những thông tin tiêu cực từ truyền thông có thể khiến cho thương hiệu doanh nghiệp bị ảnh hưởng, từ đó chứng khoán mà doanh nghiệp này phát hành sẽ bị sụt giảm một cách nhanh chóng. Loại rủi ro này được đánh giá có sức ảnh hưởng rất lớn đến cổ phiếu doanh nghiệp.  

Rủi ro xếp hạng

Vào những thời điểm đầu năm hoặc cuối năm, các doanh nghiệp thường sẽ có “cuộc đua” về thứ hạng. Vị trí thứ hạng giữa các công ty trong cùng ngành và lĩnh vực cũng có thể là nhân tố khiến cho giá cổ phiếu của doanh nghiệp bị ảnh hưởng. Ví dụ khi doanh nghiệp bị giảm hạng so với năm trước, có thể khiến giá trị của doanh nghiệp giảm và cổ phiếu xuống giá.

Rủi ro pháp lý

Trong bất cứ hoạt động đầu tư nào và đặc biệt là đầu tư chứng khoán, Nhà đầu tư cần nắm rõ các yếu tố về pháp lý để luôn đảm bảo quyền lợi của mình, nâng cao tính minh bạch cho thị trường. Ngoài luật chứng khoán, những thay đổi của pháp luật, chính sách thuế, quy định vốn.. cũng có thể khiến doanh nghiệp gặp bất lợi.

Rủi ro lỗi thời

Với các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp trong ngành sản xuất, nếu doanh nghiệp không chịu cải tiến có thể khiến sản phẩm bị lỗi thời, không được người dùng lựa chọn. Lúc này, tăng trưởng và lợi nhuận doanh nghiệp bị ảnh hưởng khiến giá cổ phiếu giảm sút. Nhất là trong bối cảnh các sản phẩm mới liên tục ra đời nhằm đáp ứng thị hiếu người dùng, nếu không thay đổi thì doanh nghiệp sẽ bị tụt hạng và mất thị phần từ tay đối thủ.

Rủi ro kiểm toán

Kiểm toán liên quan đến việc kiểm soát chi phí và nguồn vốn sao cho đạt hiệu quả. Nếu doanh nghiệp kiểm toán không chặt chẽ có thể khiến hoạt động kinh doanh sụt giảm, hoặc thất thoát. Hiệu quả hoạt động thấp thì giá cổ phiếu cũng xuống thấp.

Cách phòng tránh các loại rủi ro trong đầu tư

Thường xuyên cập nhật thông tin

Rủi ro hệ thống là rủi ro mà nhà đầu tư có thể phòng được tương đối. Vì vậy, Nhà đầu tư nên cập nhật thông tin thị trường thường xuyên, nghiên cứu các báo cáo tài chính, tìm hiểu danh mục đầu tư…  Những điều này là cơ sở quan trong để phát hiện kịp thời và loại bỏ những mã cổ phiếu có nguy cơ rủi ro bất thường trước khi nó gây nên những tác động nghiêm trọng, gây tổn thất đầu tư.

Đầu tư đa dạng các danh mục

Các chuyên gia tài chính vẫn luôn khuyên những nhà đầu tư nên đa dạng danh mục để phân tán rủi ro. Thay vì “bỏ trứng vào một rổ” nhà đầu tư nên chia nhỏ tiền đầu tư vào nhiều lớp tài sản như cổ phiếu, trái phiếu, tiết kiệm hoặc lĩnh vực khác…  Tùy vào khẩu vị và mức độ chấp nhận rủi ro của mình, mỗi nhà đầu tư có thể xây dựng danh mục đầu tư với các tỷ trọng khác nhau nhằm đạt được mục tiêu lợi nhuận bền vững và an toàn.

Giữ vững tâm lý

Rủi ro trong đầu tư là những biến động mang tính thời điểm và thường diễn biến theo chu kỳ. Đặc biệt là các yếu tố thuộc rủi ro hệ thống. Do vậy, nhà đầu tư nên kiên nhẫn theo đuổi các mục tiêu dài hạn, thời gian được khuyến nghị cho các kế hoạch đầu tư dài hạn ít nhất là 3-5 năm. Việc giữ vững tâm lý sẽ giúp nhà đầu tư nhận định đúng cơ hội và rủi ro để đưa ra những quyết định phù hợp, từ đó ứng biến kịp thời và giảm thiểu được rủi ro tối đa.

Lựa chọn các hình thức đầu tư phù hợp

Với những nhà đầu tư mới, chưa đủ kiến thức và kinh nghiệm để nhận diện và ứng phó với các loại rủi ro trên thị trường thì có thể lựa chọn hình thức đầu tư chứng khoán thông qua Quỹ mở. Bởi đây là hình thức tham gia đầu tư dễ dàng, phù hợp với bất kỳ ai: người nội trợ, sinh viên, nhân viên văn phòng, những người có dòng tiền nhãn rồi nhưng không có thời gian để phân tích thị trường... Đội ngũ chuyên gia Quỹ giàu kinh nghiệm sẽ giúp nhà đầu tư phân bổ dòng tiền hiệu quả. Dựa trên các dữ liệu, chỉ số kinh tế đến đánh giá ngành, lĩnh vực, phân tích tiềm năng của doanh nghiệp... để cân nhắc các yếu tố rủi ro, từ đó đưa ra các quyết định đầu tư phù hợp, đáp ứng kỳ vọng lợi nhuận cho Nhà đầu tư Trên đây là những rủi ro mà nhà đầu tư có thể gặp phải trong quá trình đầu tư chứng khoán. Muốn chiến thắng thị trường đòi hỏi nhà đầu tư phải nắm vững các loại rủi ro này để giảm thiểu tối đa khả năng tổn thất tài sản trong quá trình đầu tư. Xem thêm:

• Khẩu vị rủi ro là gì? Làm thế nào để xác định khẩu vị rủi ro?

• Làm sao phân bố tài sản theo độ tuổi và khẩu vị rủi ro?