Cổ phiếu quỹ là gì hay cổ phiếu quỹ có những ưu và nhược điểm nào là những thông tin nhiều nhà đầu tư quan tâm, nhưng không phải ai cũng tham khảo được nguồn tin cậy để tìm hiểu. Với mong muốn giúp nhà đầu tư hiểu rõ các khái niệm và đặc điểm của cổ phiếu quỹ, bài viết này sẽ cung cấp các thông tin đầy đủ về loại hình này nhằm giúp nhà đầu tư dễ dàng cân nhắc các quyết định đầu tư phù hợp và hiệu quả.

Cổ phiếu quỹ là gì?

Cổ phiếu quỹ hay còn gọi là cổ phần quỹ là những cổ phiếu do công ty phát hành nhưng sau đó công ty mua lại các cổ phiếu này từ cổ đông của mình bằng nguồn vốn hợp pháp. Việc mua lại cổ phiếu quỹ sẽ được thực hiện thông qua thỏa thuận trực tiếp với cổ đông hoặc thông qua các giao dịch trên thị trường chứng khoán.

Đặc điểm của cổ phiếu quỹ

Nhà đầu tư cần nắm rõ các đặc điểm của cổ phiếu quỹ để hiểu tường tận cổ phiếu quỹ là gì và bản chất của loại hình này.

• Cổ phiếu quỹ không có quyền biểu quyết

Vì đã được mua lại và không còn thuộc sở hữu của cổ đông bên ngoài nên cổ phiếu quỹ sẽ không được quyền biểu quyết. Điều này là điểm khác biệt cơ bản giữa cổ phiếu quỹ và cổ phiếu phổ thông.

• Không được chia cổ tức

Cổ tức thường được trả cho cổ đông bên ngoài khi họ nắm giữ lượng cổ phiếu lưu hành. Nhưng cổ phiếu quỹ đã được mua lại và được công ty nắm giữ trong kho quỹ nên phần cổ phiểu quỹ này sẽ không được hưởng cổ tức và người sở hữu cổ phiếu quỹ cũng sẽ không thể mua thêm cổ phiếu quỹ mới.

• Được quyền bán ra cổ phiếu quỹ

Trường hợp cần huy động thêm vốn hoặc khi muốn điều tiết giá cổ phiếu trên thị trường, công ty có thể quyết định bán ra số cổ phiếu quỹ đang nắm giữ trong kho quỹ để thu hồi vốn hoặc thu lợi nhuận.

Ưu và nhược điểm khi mua lại cổ phiếu quỹ

Ưu điểm của cổ phiếu quỹ

• Thu về lợi nhuận

Nếu công ty hoạt động hiệu quả khiến giá cổ phiếu tăng thì khi bán lại cổ phiếu quỹ, công ty có thể thu về lợi nhuận từ phần chênh lệch này.

• Cải thiện chỉ số tài chính

Khi mua lại lượng cổ phiếu đã phát hành thì số lượng cổ phiếu công ty đang lưu hành ngoài thị trường sẽ giảm. Điều này sẽ gián tiếp khiến một vài chỉ tiêu tài chính tăng lên, có thể kể đến như ROE (tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu), EPS (tỷ suất thu nhập trên cổ phần)…

•  Kích cầu tăng giá cổ phiếu

Việc công ty mua lại cổ phiếu quỹ sẽ giúp cho thanh khoản trở nên sôi động hơn. Nếu cổ phiếu đang trên đà giảm giá thì điều này có thể khiến cho tốc độ giảm giá cổ phiếu được hạn chế. Hoặc, thậm chí EPS tăng còn có thể giúp cổ phiếu tăng giá trở lại.

• Tạo động lực cho cổ đông

Mua lại cổ phiếu có thể được xem là một tín hiệu tích cực cho thấy công ty đang có tài chính tốt. Vì vậy, cổ đông sẽ càng được củng cố niềm tin về tiềm năng phát triển của công ty.

Cổ phiếu quỹ mang lại một số lợi ích. Ảnh: Fmarket

Nhược điểm khi mua lại cổ phiếu quỹ

• Giảm một lượng tiền mặt

Việc phải trích một phần tài chính để mua lại cổ phiếu quỹ khiến công ty giảm một lượng tiền mặt. Điều này có thể khiến công ty phải cắt giảm một lượng tiền để phục vụ cho hoạt động mở rộng kinh doanh, đầu tư, nghiên cứu phát triển…. Trường hợp công ty phải nợ để mua lại cổ phiếu quỹ thì có thể gây ra một số nguy cơ tài chính như mất khả ăng trả nợ,…

• Rủi ro của công ty

Khi mua lại cổ phiếu quỹ của công ty cũng đồng nghĩa đang đầu tư vào chính công ty đó. Do vậy, nếu công ty gặp khó khăn trong hoạt động kinh doanh hoặc các vấn đề khác liên quan đến khâu quản trị có thể khiến giá cổ phiếu giảm. Từ đó, nhà đầu tư sẽ phải chịu các rủi ro thua lỗ…

• Cổ đông không thống nhất

Việc mua lại cổ phiếu quỹ có thể là ưu tiên với cổ đông này, giúp họ tin vào tiềm lực tài chính của công ty nhưng cũng có thể cũng là điều không mong muốn của cổ đông khác khiến họ nghi ngờ công ty đang cố kéo giá cổ phiếu.  Nếu không thể thống nhất, mẫu thuẫn quan điểm trong nội bộ cổ đông có thể gây nên những bất ổn cho công ty.

Quy định về điều kiện mua bán cổ phiếu quỹ

Khi nhà đầu tư đã có thể hiểu được khải niệm cổ phiếu quỹ là gì và các đặc điểm cổ phiếu quỹ thì vấn đề tiếp theo mà nhà đầu tư quan tâm chính là quy trình hoặc các điều kiện mua bán cổ phiếu quỹ là gì?'

Điều kiện mua cổ phiếu quỹ

Căn cứ vào điều 36, Luật chứng khoán 2019 thì việc công ty đại chúng mua lại cổ phiếu của công ty sẽ được quy định như sau:

- Việc mua lại cổ phiếu quỹ phải được thông qua tại Đại hội cổ đông, tức Công ty đại chúng muốn mua lại cổ phiếu quỹ sẽ phải tiến hành xin ý kiến cổ đông và thông qua kế hoạch mua lại bao gồm số lượng cổ phiếu, thời gian và những nguyên tắc xác định giá mua lại…

- Nguồn vốn đủ để mua lại cổ phiếu quỹ: thặng dư vốn cổ phần, lợi nhuận sau thuế chưa phân phối hoặc các quỹ khác thuộc vốn chủ sở hữu được công ty dùng để bổ sung vốn điều lệ…

- Việc mua lại cổ phiếu quỹ sẽ phải được báo cáo đến Uỷ ban chứng khoán Nhà nước (căn cứ theo Điều 37, Luật chứng khoán 2019).

Việc mua lại cổ phiếu quỹ phải được thông qua tại Đại hội cổ đông. Ảnh: Fmarket

Điều kiện bán cổ phiếu quỹ

Theo quy định tại Điều 37 Luật Chứng khoán 2019, việc bán lại cổ phiếu cũng cần đảm bảo các điều kiện sau đây:

• Trong khoảng thời gian 6 tháng kể từ ngày kết thúc việc giao dịch mua lại cổ phiếu thì công ty sẽ không được chào bán cổ phiếu để tăng vốn điều lệ. Một số trường hợp ngoại lệ như chuyển đổi trái phiếu sang cổ phiếu theo cam kết khi công ty thực hiện chào bán trái phiếu chuyển đổi.
• Trường hợp bán ra cổ phiếu quỹ ngay sau khi mua lại được quy định như sau: Công ty mua lại cổ phiếu lô lẻ theo yêu cầu của cổ đồng hoặc theo phương án phát hành cổ phiểu để trả cổ tức hoặc để sửa lỗi giao dịch….

Những lưu ý khi đầu tư cổ phiếu quỹ

Khi đầu tư cổ phiếu quỹ, ngoài việc lưu các điều kiện mua bán theo quy định của pháp luật thì nhà đầu tư cần thực hiện một số lưu ý sau đây:

• Đánh giá rủi ro

Nhà đầu tư cần đánh giá một số rủi ro liên quan đến hoạt động kinh doanh của công ty, biến động giá cổ phiếu hoặc các rủi ro khác liên quan đến chính sách tài chính công ty.

• Hiểu được mục đích mua lại cổ phiếu quỹ

Việc công ty mua lại cổ phiếu quỹ có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, do nên nhà đầu tư cần hiểu rõ được mục đích của việc mua lại cổ phiếu quỹ. Điều này sẽ giúp nhà đầu tư đánh giá được tiềm năng sinh lời, triển vọng phát triển của công ty và các cơ hội có mà nhà đầu tư có thể nhận được từ việc đầu tư này.

• Luôn ưu tiên đa dạng hóa danh mục

Trong đầu tư sẽ luôn có những cơ hội và rủi ro bất ngờ, vì vậy việc đa dạng hóa danh mục đầu tư luôn được xem là một lưu ý quan trọng mà bất kỳ nhà đầu tư nào cũng cần tuân thủ. Nhà đầu tư có thể đa dạng hóa bằng cách đồng thời đầu tư vào cổ phiếu quỹ và cổ phiếu lưu hành.

Phân biệt cổ phiếu quỹ và quỹ cổ phiếu

Cổ phiếu quỹ hay quỹ cổ phiếu về mặt cách gọi nghe có vẻ giống nhau khiến một số nhà đầu tư sẽ dễ nhầm lẫn. Mặc dù đều là các loại chứng khoán được giao dịch trên thị trường nhưng nhà đầu tư lưu ý, đây là hai loại hình hoàn toàn khác nhau.

Cổ phiếu quỹ là cổ phiếu do công ty phát hành và sau đó mua lại cổ phiếu này từ cổ đông của mình, còn quỹ cổ phiếu là một danh mục đầu tư được đa dạng hóa từ nhiều cổ phiếu khác nhau, được chuyên gia quỹ chọn lọc kỹ lưỡng.

Như vậy, cổ phiếu quỹ sẽ rủi ro cao hơn vì việc tăng hay giảm giá trị sẽ phụ thuộc rất lơn vào tình hình tài chính của công ty. Còn với quỹ cổ phiếu việc tăng hay giảm sẽ phụ thuộc vào giá trị danh mục đầu tư. Tuy nhiên, vì sở hữu danh mục đa dạng nên các rủi ro sẽ được phân tán giúp nhà đầu hạn chế rủi ro về mức thấp nhất. Đây cũng là lý do đầu tư vào quỹ mở hay quỹ mở cổ phiếu ngày càng được nhiều nhà đầu tư yêu thích bởi sự an toàn, chuyên nghiệp và luôn mang lại hiệu suất tốt về dài hạn.

>>> Xem hiệu suất quỹ mở.

Trên đây là những thông tin cơ bản về cổ phiếu quỹ, bao gồm các khái niệm cổ phiếu quỹ là gì, đặc điểm cổ phiếu quỹ và những lưu ý khi đầu tư cổ phiếu quỹ. Việc đầu tư nói chung bao gồm cả đầu tư cổ phiếu quỹ đòi hỏi sự hiểu biết và am hiểu về thị trường tài chính. Hy vọng bài viết đã phần nào cung cấp cho nhà đầu tư cái nhìn tổng quan và hữu ích về loại hình đầu tư cổ phiếu quỹ.