Đầu tư chứng khoán là một bài toán rất phức tạp không có một câu trả lời tuyệt đối hay một bí quyết nào cho đáp án. Bài viết này sẽ tập trung chia sẻ những sai lầm cơ bản các nhà đầu tư thường gặp phải khi đầu tư chứng khoán.

Quan niệm đầu tư chứng khoán giống như chơi cờ bạc

Có một câu nói rằng, đầu tư là một bài toán rất phức tạp không có một câu trả lời tuyệt đối hay một bí quyết nào cho đáp án. Nhưng với quỹ đầu tư, việc đầu tư sẽ có hiệu quả bền vững hơn so với một cá nhân vì các nhà quản lý quỹ có đủ sự kiên nhẫn, kỷ luật và dài hạn. Thị trường chứng khoán luôn có sự biến động rất lớn và không hiếm để bắt gặp những trường hợp nhà đầu tư mất rất nhiều tiền vì chứng khoán. Quan điểm này sẽ đúng khi các NĐT không hiểu rõ về công ty và các khoản đầu tư mà mình đổ tiền vào. Việc đặt kỳ vọng quá cao vào khả năng tạo ra lợi nhuận của chứng khoán cũng như chưa có sự đánh giá đúng về mức độ rủi ro của khoản đầu tư, dẫn đến hệ quả là NĐT phải gánh chịu rủi ro cao hơn những gì lẽ ra các nhà đầu tư có thể nhận được. Đây chính là biểu hiện của sự đầu cơ.

Đầu cơ về bản chất không hề xấu, nhưng đầu cơ sẽ không phù hợp với tất cả mọi người. Những người đầu cơ thường có một số vốn lớn và sẵn sàng chấp nhận những biến động không theo kỳ vọng, vì đầu cơ luôn đi kèm với mức độ rủi ro rất cao. Thêm vào đó, những người đầu cơ khi quyết định đầu cơ vào bất cứ lĩnh vực nào đều có những kiến thức chuyên môn nhất định, dựa vào kiến thức để đưa ra quyết định. Vậy nên có thể thấy, dù là đầu cơ thì cũng đòi hỏi nhà đầu cơ cần có những kiến thức nền tảng, nếu không muốn mọi quyết định mình đưa ra đều mang tính xui rủi như một canh bạc. Khi không có đủ chuyên môn về đầu tư cổ phiếu thì quỹ đầu tư sẽ là lựa chọn phù hợp nhất cho các NĐT. Các quỹ đầu tư đều có những đội ngũ chuyên gia luôn phân tích theo một hệ thống sâu rộng. Các chuyên gia quản lý quỹ hiểu rõ mô hình kinh doanh của từng công ty mà quỹ quyết định đầu tư, các yếu tố tạo nên lợi nhuận cũng như rủi ro đều đã được cân nhắc rất rõ ràng và kèm theo các lợi thế về mặt thông tin. Ngoài ra, các rủi ro về kinh tế thế giới và trong nước đều được phân tích và đánh giá liên tục.

Đặt mục tiêu đầu tư ngắn hạn

Các NĐT dù biết rằng đầu tư cổ phiếu chứa đựng khá nhiều rủi ro nhưng đa số lại đặt ra những mục tiêu ngắn hạn, vì NĐT nào cũng muốn ngay sau khi giải ngân thì sẽ nhận lại lợi nhuận ngay lập tức. Khi thị trường chứng khoán tăng trong một thời gian ngắn thì những NĐT ai cũng có lợi nhuận. Tuy nhiên, sẽ có những rủi ro mà chúng ta không thể nào lường trước được, cả ở thị trường đầu tư chứng khoán Việt Nam lẫn thị trường thế giới. Khi những sự kiện này xảy ra, nếu NĐT không có sự chuẩn bị tâm lý trước về vấn đề thua lỗ thì chắc chắn sẽ cảm thấy thất vọng và tiêu cực về việc đầu tư cổ phiếu. Một sai lầm nghiêm trọng nhất là các NĐT quyết định đầu tư vào cổ phiếu nhưng lại không sử dụng nguồn tiền nhàn rỗi. Trong trường hợp này, rất nhiều các nhà đầu tư phải bán vội khoản đầu tư này khi cần tiền sử dụng cho mục đích khác. Và kết quả đương nhiên là NĐT sẽ phải bỏ lỡ rất nhiều cơ hội tăng giá trong tương lai.

Xem thêm: So sánh nên đầu tư Quỹ mở hay đầu tư vào Chứng khoán?

Mua vội và Bán tháo trong đầu tư chứng khoán

Mua đuổi (FOMO) là hình thức mua cổ phiếu mà các NĐT luôn ở trong trạng thái phải nhanh chóng bắt được đà tăng giá của thị trường. Cảm xúc hưng phấn và tham lam lúc này rất dễ khiến NĐT gặp phải vấn đề mua ở một mức giá rất cao trong chu kỳ và vượt xa tiềm năng lợi nhuận mà cổ phiếu công ty đó có thể mang lại. Ngay cả khi cổ phiếu không giảm sau khi nhà đầu tư mua thì vẫn sẽ phải chờ rất lâu để có được mức lợi nhuận tương đối và bỏ lỡ rất nhiều cơ hội khác. Mỗi cơ hội, mỗi sự kiện tác động đến cổ phiếu theo mức độ khác nhau, và trong từng thời kỳ, mỗi doanh nghiệp sẽ có sự thay đổi khác nhau. Có những loại cổ phiếu được rao thông tin rất tốt và mọi người ồ ạt mua nhưng giá cổ phiếu sau đó giảm rất mạnh. Và cũng có trường hợp cổ phiếu khi ra tốt lại tăng giá rất nhanh. Nguyên do là vì sự vận động của giá cổ phiếu phụ thuộc vào kỳ vọng và phản ứng với kỳ vọng đó của đa phần các thành phần tham gia vào thị trường cổ phiếu. Có những yếu tố được quan tâm nhiều như kết quả kinh doanh của doanh nghiệp có đạt kỳ vọng không, lợi nhuận cao có bền vững không hay chỉ diễn ra trong thời gian ngắn,...

Vậy nên muốn đầu tư có lợi nhuận cần có sự theo dõi thường xuyên thị trường cổ phiếu để có được góc nhìn và hiểu rõ bản chất của kỳ vọng thị trường. Với những đặc điểm này, quỹ đầu tư sẽ có lợi thế hơn rất nhiều vì nhà quản lý quỹ đã có kinh nghiệm theo dõi thị trường cổ phiếu lâu năm, hiểu rõ về công ty và có kỷ luật trong quyết định giải ngân. Bán tháo cũng không mang lại lợi nhuận tốt và rất nhiều khảo sát cho thấy sau khi bán tháo thì rất khó để NĐT có thể quay lại thị trường, do tâm lý sợ sẽ tiếp tục phạm phải sai lầm. Vì vậy mà NĐT để lỡ những cơ hội khác sau khi những đợt bán tháo diễn ra thì giá cổ phiếu sẽ phục hồi. Các quỹ đầu tư sẽ khắc phục rất tốt vấn đề này nhờ sự kỷ luật trong từng quyết định mà quỹ đưa ra. Các công ty quản lý quỹ đều có những hội đồng giám sát để chắc chắn rằng những gì các nhà quản lý quỹ làm là tuân thủ chiến lược đề ra để đạt được lợi nhuận dài hạn.

Cố gắng xác định điểm mua tối ưu

Mục tiêu của mọi nhà đầu tư chứng khoán đều là làm sao để “mua ở đáy và bán ở đỉnh”, nhưng thực tế thì điều quan trọng nhất khi đầu tư là cần có sự chuẩn bị kỹ càng về tâm lý và nguồn tài chính. Những NĐT cá nhân sẽ rất khó để có thể xác định được điểm mua tối ưu. Trong khi đó, các quỹ đầu tư luôn lường trước những tình huống xấu nhất có thể xảy ra. Nhờ sự chuẩn bị kỹ càng này mà mọi biến cố của thị trường đều là cơ hội để hướng tới mục tiêu dài hạn. Để đầu tư hiệu quả, các NĐT nên đầu tư định kỳ và kết hợp mua khi thị trường giảm mạnh.

Xem thêm: Các loại quỹ đầu tư đang hoạt động trên thị trường năm 2022

Không đủ đa dạng hóa danh mục

Nếu NĐT cá nhân đầu tư vào 2, 3 cổ phiếu và có những khoản vay ký quỹ thì khi thị trường giảm mạnh, mức độ thiệt hại sẽ cao hơn rất nhiều so với quỹ đầu tư. Quy mô của quỹ đủ để các nhà quản lý quỹ có một danh mục đầu tư với đủ số lượng cổ phiếu để có thể giảm thiểu rủi ro chung của danh mục một cách tối ưu nhất. Quỹ đầu tư thường phân bổ danh mục vào nhiều ngành nghề khác nhau trong các thời điểm khác nhau của chu kỳ kinh tế. Và thực tế rất hiếm khi các ngành nghề giảm cùng lúc trừ khi có các biến cố vĩ mô.

Mục tiêu của việc đa dạng danh mục quỹ đầu tư là làm sao để có được lợi nhuận cao và lợi nhuận đó phải cao hơn rủi ro mà nhà đầu tư sẽ gặp phải trong danh mục đầu tư của mình. Do đó, đầu tư vào các quỹ đầu tư là một cách tốt để giảm thiểu rủi ro và tối ưu lợi nhuận cho NĐT. Có thể thấy, khi tham gia đầu tư, các NĐT khó tránh khỏi tâm lý lo sợ và những sai lầm được liệt kê phía trên. Chính vì thế, đối với những NĐT mới hoặc bán chuyên, việc ủy thác đầu tư hoặc tham gia mua CCQ từ các công ty quản lý quỹ là hình thức đầu tư hạn chế được rủi ro. NĐT có thể trực tiếp mua và sở hữu CCQ tại siêu thị quỹ mở Fmarket hoặc các công ty quỹ mở uy tín trên thị trường hiện nay.

Xem thêm:

• CCQ quỹ mở hay đầu tư Chứng khoán? Lý do nên mua CCQ
• Chứng chỉ quỹ là gì? Đầu tư Chứng chỉ quỹ có lỗ không?